Culturele & sociale activiteiten zijn niet zomaar ‘vrijetijdsbesteding’

‘Eerst de plichten, dan de rechten.’
Deze woorden van mijn vader galmen nu, op mijn 33e, nog steeds na in mijn hoofd. Hoewel ik deze uitspraak, dankzij vele inzichten door therapie verkregen, steeds vaker tijdig opmerk en naast me neer kan leggen, is het 1 van de minst favoriete onderdelen die ik bij de uitzet meegekregen heb.
Vanwege enorme concentratieproblemen had ik als tiener veel moeite met mijn huiswerk. Mijn gedisciplineerde vader wilde dit oplossen door mij te laten weten dat ik pas ‘iets leuks’ mocht doen als het huiswerk af was.
De concentratieproblemen bleven, dus de ‘leuke dingen’ verdwenen vaker wel dan niet.
Onbewust heb ik dit destructieve gedachtepatroon aangehouden in mijn volwassen leven, en boy, oh, boy wat heb ík daarvan de rotte vruchten geplukt.

Voor een pleaser & perfectionist is ‘het werk’ nooit af, en nooit goed genoeg. Het is een continue innerlijke onrust omdat ik altijd het gevoel had dat ik achter de feiten aanliep. En wanneer een takenlijst afgestreept was, voelde ik me verplicht om de lijst aan te blijven vullen.
Prioriteiten mogen stellen en grenzen kunnen bepalen, aangezien taken oneindig zijn maar energie niet, heb ik nooit geweten. Of nooit durven toepassen.
Ik kon er zo in doorslaan dat ik aan het einde van een werkdag niet het gevoel kende dat ik klaar was. In mijn hoofd was ik alweer bezig met de volgende werkdag en de overige verplichtingen van de rest van de week.

Toen ik in januari 2019 met tegenzin ziek naar huis werd gestuurd, voelde ik me ontzettend schuldig & ongemakkelijk. Alsof ik gedwongen werd om te spijbelen. Mijn bewijsdrang besloot om te gaan ‘omdenken’, en mijn ziekteverlof in te vullen met alles (rechten) waar ik door werk (plichten) nooit aan toe kwam. Herstel: waar ik mezelf niet aan toe liet komen.
Vol enthousiasme zocht ik lessen uit op de sportschool, tentoonstellingen in musea, stedentrips, poëzie- en toneelvoorstellingen, en keek ik uit naar alle vrienden die ik al zo lang niet meer gezien had.
Deze goedbedoelde plannen bleken mosterd na de maaltijd. Mijn lijf was op, mijn hoofd was extreem overbelast, en mijn energie-niveau stond dusdanig in de min dat ik al blij mocht zijn als ik van bed naar het toilet kon lopen.
Na een paar maanden van ontkenning (en uiteraard mezelf blijven pushen) kwam ik in juni 2019 tot het pijnlijke besef van wat ik mezelf had aangedaan. Tekort gedaan.

Ik lag in bed, verging van de fysieke pijn, hallucineerde, kon niet eten, kon niet slapen van de tinnitus, misselijkheid, én moest mijn ogen gesloten houden omdat licht of beweging niet meer te verdragen/verwerken waren.
Urenlang hoorde ik de muziek en het gelach van het buurtfeest waar ik die avond bij had willen. Ik was nieuw in deze woonwijk, en zo’n jaarlijks feest is dan natuurlijk dé gelegenheid om kennis te maken. Maar daar had mijn lijf geen boodschap meer aan. Ik had jarenlang de tijd gehad om de juiste balans tussen plichten & rechten (ik noem ze nu zelf liever ‘verantwoordelijkheden & vrijheid’) op te zoeken, en nu moest ik maar dealen met de gevolgen.

Waarom is het zo belangrijk om kunst/cultuur te (blijven) bezoeken?

Ik vind het méér dan alleen maar tijdsverdrijf. Het ontdekken en opnemen van de creatieve uitingen van artiesten geeft voedingsstoffen voor mijn creatieve brein; welke veel meer doet dan zich inschakelen wanneer ik iets wil ontwerpen, knutselen, of schrijven.
Mijn creativiteit laat me groeien op alle vlakken; het laat me concrete mogelijkheden zien van gevoelens & gedachten tot uiting brengen, het leert me andermans perceptie over onderwerpen te begrijpen, het geeft me inspiratie, het kleurt mijn gedachten, en vooral geeft het ook antwoorden op innerlijke vragen, zelfs zonder woorden te gebruiken.
Kunst & cultuur verbindt.
De een gaat naar een hardrock-concert, de ander bezoekt het Rijksmuseum.
Ongeacht waartoe je je aangetrokken voelt; je ontmoet nieuwe mensen. Letterlijk; je ontmoet fysiek andere geïnteresseerde bezoekers van het evenement, maar ook figuurlijk; je krijgt een spreekwoordelijk kijkje in het hoofd van de artiest zijn visie op de wereld of een specifiek onderwerp.

Tijdens mijn beperkingen door de burn-out miste ik in eerste instantie alleen het plezier, amusement, en de ontspanning. Hoe langer het duurde, hoe meer ik voelde dat ik vanbinnen uithongerde.
Inspiratie groeit als ik geïnspireerd word. Daarvoor hoef ik andermans werk niet eens mooi te vinden; het hoeft alleen maar iets te triggeren. Maar bij (extreme) prikkel-gevoeligheid wordt ‘triggeren’ al snel iets ondraaglijks.
Had ik toen toch maar geweten dat Stichting Onbeperkt Genieten bestaat.
En hoewel het met mijzelf een stuk beter gaat, vind ik het ontzettend belangrijk dat iedereen met een persoonlijke beperking zichzelf niet vanbinnen uit laat hongeren.

Nu we in een onzekere tijd leven waarin maatregelen vele vertrouwde vormen van kunst & cultuur beperkingen opleggen, hoop ik dat de creatieve breinen in deze sector creatieve oplossingen vinden om staande te blijven.
Minder mensen, meer afstand…
Maar ook: minder prikkels, meer mogelijkheden.